NÁČ musihkkasuorggi ollislaš geahčadeami birra.
Vis denne siden på norsk
1. Duogáš
Norggas lea rikkis ja girjás musihkkaeallin mii fátmmasta sihke profeššunealla symfoniijaorkeastariid, mánáidgárddi ja skuvlla musihkkadoaimmaid, kulturskuvlla ja alit oahpu, ja stuora musihkkaeaktodáhtolašvuođa koaraid, korpssaid, orkeastariid, čuojahanservviid ja joavkkuid. Dasa gullet máŋggalágan klubbat ja festiválat, infrastruktuvra hárjehallanlanjaiguin, lávddiiguin ja ásahusaiguin, profeššunealla musihkkárat, orkeastarat, koara- ja vokálajoavkkut ja bándat, organisašuvnnat, gealboguovddážat, ja profeššunealla birrasat maid buvttadit, gaskkustit, vuvdet ja hálddašit ealli ja báddejuvvon musihka ja musihkkavuoigatvuođaid. Musihkka lea mielde dahkame báikegotti ealasin ja dahká ovttaskas olbmuide buori eallima.
Musihkkasuorggi iešguđetlágan oasit gávdnojit bálddalagaid, nubbi nuppi ektui ja doibmet bálddalagaid. Aktevrraid ekonomalaš vuođđu rievddada earret eará musihkkasuorggi, kommersiála vejolašvuođaid, popularitehta ja kvalitehta mielde, ja dan mielde man olámuttus leat profeššunealla suorgeaktevrrat ja márkanvejolašvuođat. Dat lea maid lávga čadnon riikkaidgaskasaš ovdánahttimii teknologiija, ekonomiija ja ovttasdoaibmama dáfus. Almmolaš eiseválddit, sihke riikkaviidosaččat, guvllolaččat ja báikkálaččat veahkehit iešguđetlágan gaskaomiiguin ja doaibmabijuiguin doarjut Norgga musihkkaeallima. Stáhtas lea erenoamáš ovddasvástádus áimmahuššat dihto kulturosiid, ovdamearkka dihte sámi musihka ja álbmotmusihka.
Musihkkasuorggi organiseren ja almmolašvuođa ekonomalaš, juridihkalaš ja organisatuvrralaš váikkuhangaskaoamit leat bohtosat historjjálaččat sajáiduvvan práksisiin ja politihkalaš proseassain. Dan dihte lea dál váttis oaidnit ollislašvuođa musihkkapolitihkas ja movt iešguđetlágan váikkuhangaskaoamit doibmet ovttas. Musihkkasuorggi ollislaš geahčadeapmi mielddisbuktá ođasmahttojuvvon ja ođđa dieđuid ja addá ođđa analysaid mat sáhttet leat vuođđun boahttevaš politihka hábmemii.
Hurdals-plattfoarpmas lea Ráđđehus cealkán kulturpolitihka ulbmiliid. Olbmuin galgá leat vejolašvuohta návddašit dáidaga ja kultuvrra, beroškeahttá geat sii leat ja gos sii orrot. Olbmuin galgá leat vejolašvuohta vásihit musihka sihke oasseváldin ja geahččin, eaktodáhtolaš bargguid bokte, skuvllain ja ámmátmusihkkasuorggis. Ráđđehus áigu láhčit dilálašvuođaid eanet kulturbargosajiide, sihkkarastit kulturásahusaid ja áŋgiruššat friddja suorggis.
Ráđđehusa ulbmil čielggadusain lea buoridit musihkkadoaimma eavttuid, resurssaid beaktilis geavaheami ja joatkit ealli musihkkaeallimiin miehtá riikka.
2. Oppdrag
Čielggadeami ulbmil lea ollislaččat geahčadit musihkkasuorggi mas gehččet ovttas sihke ásahusaid, organisašuvnnaid, eaktodáhtolašvuođa, dahkkiid, musihkkáriid ja váikkuhangaskaoapmeapparáhta.
Lávdegoddi galgá kártet rollaid ja doaimmaid, ja vel aktevrraid, doaimmaid, ásahusaid ja friddja suorggi oktavuođaid. Oppalašgovva galgá gokčat sihke daid osiid musihkkasuorggis mat ruhtaduvvojit almmolaš doaibmadoarjagiiguin ja doarjjaortnegiiguin, ja daid osiid mat ožžot unnán dahje eai oba ge almmolaš doarjaga.
Geahčadeamis galgá atnit vuolggasadjin dan movt musihkkasuorgi doaibmá dál, geahčadit ovdáneami áiggi badjel, ja árvvoštallat ovdánandárbbuid ja -vejolašvuođaid guhkit áiggi perspektiivvas. Dat doaibmá olles riikkas ja galgá maiddái oaidnit Norgga musihkkasuorggi riikkaidgaskasaš oktavuođas. Čielggadus galgá geahččat váikkuhangaskaomiid geavaheami ja láhkamearrádusaid ovttas departemeanttaid ja politihkkasurggiid rastá.
Čuovvovaš bealit ja čuolbmasuorggit čielggaduvvojit erenoamážit:
- Lávdegoddi galgá háhkat dieđuid ja oppalašvuođagova musihkkaeallimis Norggas, maiddái riikkaidgaskasaš doaimmain. Geahčadeapmi galgá árvvoštallat hivvodaga, lágideami, oktiiordnema ja bargojuogu iešguđet dásiin ja olles musihkkaeallima árvoviđjji bokte, ja identifiseret šáŋŋererohusaid ja iešguđet dárbbuid dain.
- Lávdegoddi galgá geahčadit stáhta váikkuhangaskaomiid geavaheami musihkasuorggis ja movt dat váikkuha doaimmaid sihkkarastima friddja suorggis, eaktodáhtolašvuođas ja ásahusain. Buot áššáigullevaš departemeanttaid váikkuhangaskaoamit galget leat mielde.
- Lávdegoddi galgá geahčadit stáhtalaš, regionála ja báikkálaš ruhtadeami oktavuođa. Dát mielddisbuktá ahte kártejuvvo ja árvvoštallojuvvo makkár njuolgga stáhtalaš ruhtadeapmi lea doaimmaide main lea guvllolaš doaibmaguovlu. Lávdegoddi galgá maiddái geahčadit regionála ja báikkálaš váikkuhangaskaomiid musihkasuorggis – sihke profeššunealla ja eaktodáhtolaš musihkkaeallimii. Sáhttá maiddái leat áigeguovdil árvvoštallat ovddasvástádus- ja doaibmajuogu gielddaid, fylkkagielddaid ja stáhta gaskka.
- Lávdegoddi galgá kártet musihkkaealáhusaid Norggas, ja čielggadit movt dálá ortnegat eanet musihka olggosfievrrideapmái doibmet. Dat galgá geahčadit movt ekonomalaš vuoigatvuođat Norgga musihkkii hálddašuvvojit, identifiseret vejolaš heajos beliid ealáhusráiddus, gelbbolašvuođadárbbuid, vejolašvuođaid ovddidit ealáhusdoaimmaid mat juo gávdnojit ja mii dárbbašuvvo vai Norgga musihkkáriid ja oamasteddjiid eksportadietnasat lassánit. Lávdegoddi galgá čalmmustahttit vejolašvuođaid nannet gilvofámu, árvoháhkama ja barggolašvuođa musihkkasuorggis.
- Lávdegoddi galgá ráhkadit oppalašgeahčastaga musihkkasuorggi ruhtabohtosiin mat čatnasit konsearta- ja turneadoaimma ekonomiijaide, bargodoaimmaide, dahkkivuoigatvuođa mávssuide ja báddejuvvon musihka ekonomiijaide.
- Lávdegoddi galgá geahčadit movt olbmuid musihkkaguldaleapmi lea ovdánan suorggi digitála ovdáneami geažil. Lávdegoddi galgá árvvoštallat movt sáhttá ásahit váikkuhangaskaomiid vai Norgga oassi rávdnjemis, rádios ja tv:s lassána.
- Lávdegoddi galgá árvvoštallat eiseválddiid ollislaš digitaliserenpolitihka mas lea mearkkašupmi musihkkasuorgái. Árvvoštallan galgá čalmmustahttit hástalusaid našuvnnalaš politihkkaovddideami ja máilmmiviidosaš ovdánantreanddaid oktavuođas, ja eiseválddiid vejolašvuođaid muddet, buhtadit ja/dahje ovddidit Norgga váikkuhangaskaomiid vuođđovuogádagaid ja márkanovddideami ektui.
- Lávdegoddi galgá iskat mii ovddida ja mii hehtte dásseárvvu, oassálastima, searvadahttima ja rekrutterema musihkkasuorggis, erenoamážit mánáid ja nuoraid gaskkas. Dat galget identifiseret mat leat sivvan bonjuvuođaide ja hehttehusaide oassálastimis.
- Lávdegoddi galgá kártet profeššunealla ja eaktodáhtolaš musihkkaeallima ovttasdoaibmama ja goabbatbeallásaš sorjavašvuođa.
- Lávdegoddi galgá identifiseret iešguđetlágan árvvuid maid musihkka dahká veahkkin ovttaskas olbmuide, joavkkuide ja olles servodahkii. Dasa gullet earret eará njuolggo árvoháhkan, ekonomalaš oalgeváikkuhusat, dáiddalaš árvu, máhtolašvuođa ja gálggaid árvu, dearvvašvuohta, kultuvrralaš vuoigatvuođat, demokráhtalaš cealkinvejolašvuođat, oktasašvuođaárvvut ja iešguđet joavkkuid fátmmasteapmi servodahkii.
Geahčadeami vuođul galgá lávdegoddi árvvoštallat leat go almmolašvuođa váikkuhangaskaoamit ja doaibmabijut doarvái bures heivehuvvon musihkkasuorggi dárbbuide, vejolašvuođaide ja hástalusaide. Lávdegoddi galgá árvalit doaibmabijuid sihke eiseválddiide ja suorgái alcces. Lávdegoddi galgá čielggadit unnimusat ovtta molssaeavttu almmolaš váikkuhangaskaomiide ja doaibmabijuide maid sáhttá čađahit suorggi dálá resursageavaheami siskkobealde.
3. Ráddjen ja oktavuohta eará bargguide mat leat jođus
Čielggadeapmi galgá guorahallat musihkkasuorggi, ja galgá ráddjejuvvot eará dáiddasurggiin ja kultursuorggi eará osiin mat eai lunddolaččat gula musihkkasuorgái.
Leat jođus ollu ráddjejuvvon barggut maid ráđđehus lea álggahan ja mat maiddái gusket musihkkasuorgái. Dáiddárdieđáhusas, mii almmuhuvvo 2023:s, lea vuođđun ahte dáiddáriin galget leat buorit vejolašvuođat doaibmat dáiddárin sihke našuvnnalaš ja riikkaidgaskasaš dásis. Dáiddáriidda galgá maiddái máksojuvvot govttolaččat dáiddalaš barggu ovddas, ja sii galget čielgasit gullat dáiddárguoskevaš politihkkasurggiide. Dáiddárat galget maiddái sáhttit doaibmat dáiddárin riikka miehtá. Dieđáhus sáhttá doaibmat duogášdokumeantan musihkkasuorggi čielggadanbargui.
Kultureaktodáhtolašvuođastrategiija ovddiduvvo giđđat 2023. Dat veahkehivččii oaidnit kultureaktodáhtolašvuođa rolla kulturpolitihkalaš ulbmiliid ollašuhttimis ahte viidát oassálastit ja ahte báikkálaččat ja regiovnnalaččat lea vejolaš fidnet dáidaga ja kultuvrra. Ulbmil lea sihkkarastit kultureaktodáhtolašvuhtii buriid rámmaeavttuid kulturbargui, nu go ahte gávdnojit lanjat ja doarjagat. Ráđđehus lea álggahan čielggadeami regiovnnalaš kulturfoanddaid birra mat galget movttiidahttit eanet dáidda- ja kulturdoaimmaide báikkálaččat. Mihttomearrin lea nannet ámmátlaš ja eaktodáhtolaš kultureallima ovttasbarggu, ja dasa lassin nannet báikkálaš ja regiovnnalaš kultureaktodáhtolašvuođa.
4. Hálddahuslaččat
Lávdegoddi oažžu sierra čállingotti, mii hálddahuslaččat gullá Kultur- ja dásseárvodepartementii. Lávdegoddi sáhttá dárbbu mielde viežžat fágalaš veahki ja árvalusaid dađistaga, earret eará resursa- ja gelbbolašvuođabirrasis ja guoskevaš eiseválddiin. Lávdegoddi galgá atnit čielggadanbagadusa vuođđun. Lávdegoddi galgá čielggadit evttohusaid ekonomalaš, hálddahuslaš ja eará mearkkašahtti váikkuhusaid.
Lávdegotti raporta NÁČ hámis galgá ovddiduvvot Kultur- ja dásseárvodepartementii giđđat 2025. Raporta galgá čállojuvvot čielga gillii maid buot guoskevaš ulbmiljoavkkut ipmirdit. Lávdegotti bušeahta mearrida departemeanta. Buhtadusa oktavuođas gustojit áiggis áigái gustovaš mearrádusat Stáhta bargiidgiehtagirjjis buhtadusaid jna. birra. jođiheaddjái, lávdegottiid lahtuide ja čálliide.
NAČ mandáhta musihkkasuorggi ollislaš geahčadeami birra lea gárvvis – regjeringen.no